Շրջակա միջավայրին վերաբերում է Համաձայնագրի 5-րդ մասի 3-րդ գլուխը: Մասնավորապես սահմանվում է, որ կողմերը պետք է զարգացնեն և ամրապնդեն համագործակցությունը շրջակա միջավայրի խնդիրների վերաբերյալ, որպեսզի խթանեն կենսակայուն և կանաչ տնտեսությունը, պաշտպանեն շրջակա միջավայրը, որը կհանգեցնի նաև բարելավված հանրային առողջության, մաքուր տեխնոլոգիաների օգտագործման և ավելի կենսակայուն արտադրության։ Համագործակցությունը պետք է ներառի օդի որակի, ջրի որակի, աղբահանության, արդյունաբերական աղտոտման և այլ խնդիրներ։
Ստորև ներկայացված դրույթներն ունեն հետևյալ մակնանշումը՝
🟡 - կատարվում են բարեփոխման աշխատանքներ
✅ - հիմնականում կատարված է
❌ - կատարված չէ
շրջակա միջավայր ՀՀ ԵՄ Համաձայնագիր
Որով կսահմանվեն շրջակա միջավայրի պաշտպանության վերաբերյալ ինստիտուցիոնալ ռեֆորմներ, համապատասխան լիազոր մարմինների ստեղծում, կանաչ տնտեսության և էկո-իննովացիայի հետ կապված քաղաքականության մշակում
Կապված օդի որակի, ջրի, որակի, աղբի կառավարման, կենսաբազմազանության, բնության պահպանության, արդյունաբերական աղտոտման և քիմիկատների կառավարման հետ կապված
Հետևյալ բարեփոխումները նախատեսված է կատարել մինչև 2023 թվականը
DaysDays
HrsHours
MinsMinutes
SecsSeconds
Հետևյալ բարեփոխումները նախատեսված է կատարել մինչև 2023 թվականը
Ընդունել և ներդնել օրենսդրություն, ինչպես նաև ստեղծել համապատասխան լիազոր մարմիններ՝ ապահովելով ծրագրերի ՇՄԱԳ անցնելու համապարփակ շրջանակ (ինչպես սահմանված է 2011/92/EC հրահանգով)
Սահմանել նաև ՇՄԱԳ անցնելու համար պարամետրեր և շեմ
Ծրագրեր մշակողների ու իրականանցնողների համար ներդնել ծրագրի վերաբերյալ տեղեկատվություններ տրամադրելու պարտավորություն, ինչպես նաև ներդնել այդ տեղեկությունների իսկությունը ստուգելու մեխանիզմներ։ Այդ թվում ստեղծել նաև հանրության համար հասանելի հարթակ, որով կտրամադրվեն այդ տեղեկությունները։ (վերջինս սահմանված է նաև 2001/42/EC հրահանգով)
Ներդնել ծրագրերի նախապատրաստման և դրանց ՇՄԱԳ-ի հետ կապված հանրային իրազեկման և իմաստալից հանրային քննարկման պարտավորության ինստիտուցիոնալ մեխանիզմ: Սահմանել ՇՄԱԳ և հարակից (այդ թվում՝ դատական) գործընթացներում հասարակական կազմակերպություններ ներգրավելու և դրանց եզրակացությունները հաշվի առնելու ընթացակարգ։ Վերջինս մանրամասն սահմանվում է նաև 2003/35/EC հրահանգով։
Ծանր վառելիքներում ծծմբի զանգվածի վերին թույլատրելի շեմ պետք է սահմանվի 1%-ը, սովորական վառելիքում՝ 0.1%: Պետք է ներդրվի նաև այդ պարունակության չափման և վերահսկման համակարգ։ Սահմանված է 1999/32/EC հահանգով։
Հետևյալ բարեփոխումները նախատեսված է կատարել մինչև 2024 թվականը
DaysDays
HrsHours
MinsMinutes
SecsSeconds
Հետևյալ բարեփոխումները նախատեսված է կատարել մինչև 2024 թվականը
Սահմանել աղբավայրերի տեսակները՝ համաձայն 1991/31//EC հրահանգի
Մշակել աղբավայրում հայտնվող կենսաբանական/օրգանական աղբի տարեցտարի նվազեցման ռամզավարություն (5 տարում կրճատելով 25%ով, 8 տարում՝ 50%, 15 տարում՝ 65%ով։
Սահմանել արգելք հեղուկ նյութերի, ինչպես նաև մի շարք վնասակար նյութերի նետումն աղբաման, փոխարենը մշակել քաղաքակասնություն այդ նյութերի համապատասխան ուտիլիզացնելու համար։
Միջոցներ ձեռնարկել, որպեսզի մինչև 2035 թվականը աղբավայրեր նետվող աղբի ընդհանուր զանգվածը նվազի 10%-ով։
Ներդնել համակարգ, որում աղբի գեներացման ու դրա մշակման հետ կապված ծախսերը հոգում է աղբ գեներացնողը։ Սահմանվում է Աղբավայրի դիրեկտիվի (1991/31/EC)
Որպեսզի նշված կարգավորումներն ու ձեռնարկվող միջոցները չափելի և կառավարելի լինեն։
Ներդնել համակարգ, որը կապահովվի ՇՄԱԳ-ի արդյունքներում զեկույցների թափանցիկ հրապարակումը, ինչպես նաև կքարտեզագրվեն և կսահմանվեն ՇՄԱԳ ենթակա ծրագրերը։
Հետևյալ բարեփոխումները նախատեսված է կատարել մինչև 2025 թվականը
DaysDays
HrsHours
MinsMinutes
SecsSeconds
Հետևյալ բարեփոխումները նախատեսված է կատարել մինչև 2025 թվականը
Ներդնել ազգային օրենսդրություն կապված օդի ստանդարտների հետ և սահմանել մարմին՝ օդի որակը չափելու, գնահատելու, ԵՄ մարմինների հետ համագործակցելու համար, ստեղծելով նախադրալ մյուս տարիներին ներդնել ԵՄ Մաքուր Օդի Հրահանգը (2008/50/EC)
Ներդնել ազգային օրենսդրություն և համապատասխան մարմին, սահմանել խմելու ջրի եվրոպական ստանդարտներ, ներդնել վերահսկողության և հանրությանը տեղեկացնելու համակարգ, ինչպես սահմանում եմ է Խմելու Ջրի Հրահանգը 98/93/EC (նոր տարբերակ 2020/2184)։ Այդ թվում սահմանել թույլատրելի պարամետրային շեմը ջրում քիմիական տարրերի և միկրո-օրգանիզմների պարունակության վերաբերյալ։
Օրենսդրության ընդունում և լիազոր մարմինների ստեղծում, խոցելի զոնաների և ջրերի սահմանում, ախտոտիչների (նիտրատների) թույլատրելի չափաբաժինների սահմանում ( 2000/60/EC հրահանգի հավելվածով)և վերահսկողության համակարգերի ներդնում, ինչպես սահմանված է 91/676/EEC Հրահանգով։
Աղբահանության կառավարման, աղբի նվազման ու վերամշակման ազգային օրենսդրության ստեղծում, աղբագեներացնողի կողմից վճարման համակարգի ներդրում, աղբի նվազեցման 5-քայլանի (Reduce, Reuse, Recycle, Recover, Dispose) համակարգի ներդրում, աղբի մշակողների համար թույլատվության համակար և ռեգիստրի ստեղծում, ինչպես սահմանում է 2008/98/EC Հրահանգը։
Ընդունել ազգային օրենսդրություն՝ կապված հանքարդյունաբերական թափոնների դասակարգման, դրանց մշակման կարգի, թույլատվությունների, կառավարման պլանի, և դրա վերահսկողության համակարգի վերաբերյալ, ինչպես սահմանված է 2006/21/EC Հրահանգով։ Ապահովել, որ համապատասխան օպերատորները թափոնները մշակեն անվտամգ և 2004/35/CE 3-րդ Հավելվածին համապատասխան։
Օրենսդրության մշակում և մարմինների սահմանում, թռչունների դասակարգում և գնահատում, պահպանության միջոցների և վերահսկողության մեխանիզմների ներդրում, ինչպես սահմանում է 2009/147/EC Հրահանգը և մասնավորապես դրա 4-րդ հոդվածը։
Օրենսդրական և ինստիտուցիոնալ շրջանակի պատրաստում՝ 2027 թվականին արդյունաբերական աղտոտման և արտանետումներին հակազդման համակագր համար, ինչպես սահմանված է 2010/75/EU հրահանգով։
Ապահովել, որ վտանգավոր նյութերի հետ կապված սուբյեկտների մասին (և նյութերի վերին շեմի) տեղեկատվությունը մշտապես հասանելի լինի հանրությանը՝ էլեկտրնոային և պարբերաբար թարմասվող տեսքով։ խոշոր վթարների մասին տեղեկատվության փոխանակման ստեղծում, վթարների պատճառների, դրանց հետևանքների և ձեռնարկված կանխարգելիչ միջոցառումների վերաբերյալ տեղեկատվության փոխանակում, ինչպես սահմանում է 2012/18/EU հրահանգը և հատկապես հոդվածներ 14 և 16-ը։
Ապահովել, որ վտանգավոր նյութերի հետ կապված սուբյեկտների մասին (և նյութերի վերին շեմի) տեղեկատվությունը մշտապես հասանելի լինի հանրությանը՝ էլեկտրնոային և պարբերաբար թարմասվող տեսքով։ խոշոր վթարների մասին տեղեկատվության փոխանակման ստեղծում, վթարների պատճառների, դրանց հետևանքների և ձեռնարկված կանխարգելիչ միջոցառումների վերաբերյալ տեղեկատվության փոխանակում, ինչպես սահմանում է 2012/18/EU հրահանգը և հատկապես հոդվածներ 14 և 16-ը։
Լիազոր մարմինների սահմանում, նյութերի դասակարգում և դրանց փաթեթավորման վրա համապատասխան մակնանշում, ինչպես սահմանված է 1272/2008 Կարգավորմամբ և դրա հավեվածներով։
Հետևյալ բարեփոխումները նախատեսված է կատարել մինչև 2026 թվականը
DaysDays
HrsHours
MinsMinutes
SecsSeconds
Հետևյալ բարեփոխումները նախատեսված է կատարել մինչև 2026 թվականը
«աղտոտողը վճարում է» սկզբունք և պարտադրում այն տնտեսվարողներին, ովքեր առաջացնում են շրջակա միջավայրին վնաս հասցնող գործունեություն, ֆինանսական պատասխանատվություն կրել այդ վնասը կանխելու կամ վերականգնելու համար։ Մինչև 2026-ը պահանջվում է ընդունել օրենսդրություն և սահմանել լիազոր մարմինները։ 2004/35/EC Հրահանգ։
«աղտոտողը վճարում է» սկզբունք և պարտադրում այն տնտեսվարողներին, ովքեր առաջացնում են շրջակա միջավայրին վնաս հասցնող գործունեություն, ֆինանսական պատասխանատվություն կրել այդ վնասը կանխելու կամ վերականգնելու համար։ Մինչև 2026-ը պահանջվում է ընդունել օրենսդրություն և սահմանել լիազոր մարմինները։ 2004/35/EC Հրահանգ։
Ձախ կողմում նկարագրված գործընթացները վերաբերում են հետևյալ ոլորտներին՝
Further reading: Թափոնների կառավարումը Հայաստանում - Զեկույց
Կայքն օգտագործում է cookie-ներ, որոնցով կարող է ամփոփել կայքի օգտագործման վիճակագրությունը։